Polietilen (PE), ambalajdan altyapı borularına kadar pek çok sektörde yaygın olarak kullanılan bir polimer türüdür. Ancak bu kadar kritik uygulama alanlarında kullanılan ürünlerin dayanıklılığı, kararlılığı ve performansı, yalnızca üretim süreciyle değil, aynı zamanda doğru kalite kontrol süreçleriyle güvence altına alınabilir. Kalite kontrol laboratuvarları da bu süreçte en önemli rolü üstlenir. İşte bir polietilen üretim tesisinde bulunması gereken temel kalite kontrol cihazları ve bu cihazların neden gerekli olduğuna dair açıklamalar: 1. Erime Akış Hızı (MFI / MFR) Test Cihazı Neden Gerekli? PE’nin işlenebilirliğini belirlemek için kritik bir testtir. Hammadde partileri arasında tutarlılık sağlamak ve üretim sırasında viskozite değişimlerini izlemek için kullanılır. Temel Özellikler: Sıcaklık kontrolü: 190 °C ± 0.5 Yük seçenekleri: 2.16 kg, 5.0 kg vb. Otomatik kesme sistemi Standartlara tam uyum: ISO 1133, ASTM D1238 Kullanım Alanı: Enjeksiyonluk PE ürünleri Ekstrüzyon film ve borular Granül değerlendirme 2. Yoğunluk Ölçüm Cihazı Neden Gerekli? PE’nin tipi ve saflığı hakkında bilgi verir. Örneğin HDPE ile LDPE ayrımı yoğunluk farkı üzerinden yapılır. Geri dönüşüm ve katkı oranlarını kontrol etmek için kullanılır. Temel Özellikler: Piknometre veya hidrometre prensibi ±0.001 g/cm³ doğruluk ISO 1183 uyumlu Kullanım Alanı: Boru ve profil üretimi Ambalaj filmi Geri dönüştürülmüş PE analizi 3. Çekme ve Kopma Test Cihazı (Universal Testing Machine) Neden Gerekli? PE ürünlerinin mekanik dayanımı (çekme mukavemeti, uzama yüzdesi) müşteri beklentileri ve standartlar açısından büyük önem taşır. Ürünün sağlamlığını bu test belirler. Temel Özellikler: 1–50 kN arasında yük hücresi seçenekleri Genişleyebilir çene aralıkları Dijital veri kaydı ve otomatik grafik analiz ISO 527, ASTM D638 standart uyumu Kullanım Alanı: Film ve levha üretimi PE borular Enjeksiyon parça kalitesi 4. Darbe Dayanımı Test Cihazı (Izod/Charpy) Neden Gerekli? PE borular, oyuncaklar veya kaplar gibi ürünlerin ani darbelere karşı ne kadar dayanıklı olduğunu ölçer. Özellikle -20 °C gibi düşük sıcaklıklarda kırılganlık analizinde kullanılır. Temel Özellikler: Çeşitli sarkaç kapasiteleri (1–50 J) Dijital veya analog gösterge ISO 179, ISO 180 uyumlu Kullanım Alanı: Boru üretimi Yüksek riskli taşıma ambalajları Dış ortamda kullanılan PE parçalar 5. Hidrostatik Basınç Test Cihazı Neden Gerekli? PE boruların uzun vadede iç basınca karşı ne kadar dayanıklı olduğunu ölçmek için yapılır. Bu test, ürünün servis ömrünü doğrudan etkileyen bir kriterdir. Temel Özellikler: Sıcak su sirkülasyonlu sistem 3 istasyonlu test odası TS EN ISO 1167 uyumlu Otomatik basınç ve zaman kontrolü Kullanım Alanı: PE100 ve PE80 borular Damlama sulama sistemleri Altyapı boruları 6. DSC (OIT Ölçümü İçin) Neden Gerekli? PE’nin oksidatif yaşlanma direncini ölçer. Özellikle dış ortamda kullanılan ürünlerin UV ve kimyasallara karşı dayanıklılığı açısından kritiktir. Temel Özellikler: Isıtma hızı: 10 °C/dk Sıcaklık aralığı: -50 °C ila +500 °C ISO 11357-6 uyumlu Hassas Pt sensör ile ölçüm Kullanım Alanı: Güneşe maruz kalan PE borular Tarım ürünleri Uzun ömürlü PE kaplamalar 7. Kül Fırını Neden Gerekli? PE malzemelerde dolgu maddesi oranını ve karbon siyahı gibi katkıların kalıntı analizini yapar. Ayrıca termal bozunma sonrası kalan atıkların karakteri belirlenebilir. Temel Özellikler: 800–1000 °C sıcaklık aralığı Seramik yalıtım Dijital programlanabilir kontrol ISO 3451 uyumlu Kullanım Alanı: Katkı kontrolü Karbon siyahı tayini Kalıntı analizi 8. Etüv (Laboratuvar Tipi Kurutma Fırını) Neden Gerekli? Test öncesi numune kurutma, şartlandırma ve yaş numunelerin nemden arındırılması için kullanılır. Nemli PE granülleri, test sonuçlarını hatalı çıkarabilir. Temel Özellikler: 40–250 °C sıcaklık kontrolü Dijital zamanlayıcı Doğal veya zorlu konveksiyon Raflı iç yapı Kullanım Alanı: MFI testi öncesi kurutma Yoğunluk testi öncesi hazırlık Numune şartlandırma 9. Hassas Terazi Neden Gerekli? Hemen hemen tüm testlerde numunenin doğru kütlesinin ölçülmesi gerekir. Özellikle MFI, OIT, kül ve geçirgenlik testlerinde ±0.001 g seviyesinde doğruluk hayati önem taşır. Temel Özellikler: 0.1 mg – 1 mg hassasiyet Otomatik kalibrasyon Hava akımı korumalı kapak ISO/GLP uyumlu veri çıkışı Kullanım Alanı: Kütle esaslı tüm testlerde Gravimetrik geçirgenlik Kül ve karbon siyahı testleri Sonuç Polietilen üretiminde kalite kontrol; yalnızca üretim sonrası yapılan bir işlem değil, girdi kalitesinden son ürün kontrolüne kadar entegre bir süreçtir. Bu sürecin sağlıklı yürütülebilmesi için, laboratuvarda hem gelişmiş test cihazlarına hem de destekleyici ekipmanlara ihtiyaç vardır. MFI cihazından DSC’ye, etüvden hassas terazilere kadar her cihaz, doğru ürünü üretmenin ve müşteri güvenini sağlamanın bir parçasıdır.
